Hoplr trok onze aandacht op 17 September 2017 toen Sami Sougir, toen nog de fractieleider van de VLD, nu vleugeladjudant van Gentse burgemeester Mathias De Clercq, Daniël Termont interpelleerde in de gemeenteraad. Er waren pamfletten gebust in elk huis in elke straat van de stad. We herinneren ons allemaal ‘Google Street View’, toen speurende camera’s onze buurten binnendrongen. Zo grof dringt Hoplr niet binnen in de privacy van onze buurten, het vraagt ons enkel dat zelf te doen, vrijwillig… ‘Spoiler alert’: meer hierover later.
Citaat van Sami:
“De afgelopen weken en maanden kregen heel wat Gentenaars een brief in de bus om zich te registreren voor Hoplr, een privaat sociaal netwerk voor je buurt dat focust op sociale interactie tussen inwoners en het engagement in de buurt.
Bewoners kunnen er spullen of diensten uitwisselen, initiatieven lanceren, evenementen aankondigen, meldingen doen of gewoon elkaar beter leren kennen. Daarnaast laat Hoplr toe meldingen van de stad, politie, brandweer… te ontvangen. In de uitnodiging staat alvast te lezen: “In samenwerking met IVAGO”.”
Sami wou ook nog weten of er al overleg was geweest met Hoplr over samenwerking en:
“Zullen ook andere stadsdiensten gebruik maken van Hoplr om aankondigen te doen of om te monitoren wat leeft in de wijken? Bijvoorbeeld de wijkregisseurs van de Dienst Beleidsparticipatie of de buurtinspecteurs.”
Het antwoord van Termont is zeer gedetailleerd, via deze link kan je het zelf lezen, toch wil ik de aandacht vestigen op puntje 3 waar Hopr intussen zelf zedelijk over zwijgt:
“de aankoop van anonieme statistische informatie over de interacties die plaatsvinden, de gespreksonderwerpen die veel worden gebruikt, enzovoort.”
Ongeveer drie weken later lezen we in De Morgen over een totaal ander voorstel van een non profit ontwerper Indienet over een implementatie van Indieweb in Gent. Deze technologie maakt het mogelijk dat iedereen eigenaar blijft van wat hij/zij op het internet plaatst, altijd de controle bewaart over de zijn/haar ‘content’ en deze uitwisselbaar is met andere gebruikte internet diensten. De krant vond dit belangrijk genoeg om er twee artikels aan te weiden op dezelfde dag: “Gent wil burgers eigen stukje internet geven” (De Morgen, 9/10/2017) en “Surfen zonder uitgemolken te worden is een mensenrecht” (De Morgen, 9/10/201)1.
Verkennende gesprekken over een dergelijk portaal passen volledig in de ambitie van de Stad om van Gent een ‘smart city’ te maken. Een citaat van Freek Evers in De Morgen:
“Een digitale laag op een stad leggen kan helpen om verkeersknopen op te lossen, om afvalophaling efficiënter te doen verlopen, om minder energie te verspillen of om geen voedseloverschotten meer weg te gooien. De belangrijkste voorwaarde is dat de stad toegang heeft tot data die ter beschikking worden gesteld door burgers en dat ze daar veilig mee omspringt. ”
De gesprekken tussen Aral Balkan en de strategische coördinator van de stad, Karl-Filip Coenegrachts bereikten uiteindelijk ook een overeenkomst om een eerste ontwikkelings-fase op te starten zoals je kan lezen op indienet.info:
“Indienet is een initiatief van Indie om de ontwikkeling en implementatie van ‘Federated Personal Web Sites’ (FPWS) te onderzoeken. Dit om de individuele soevereiniteit van mensen in een gezonde gemeenschap mogelijk te maken in deze digitale / genetwerkte tijden. De eerste ontwikkelingsronde (januari-april 2018) werd gerealiseerd met financiële steun en ontwikkelingshulp van Digipolis in De Stad Gent. “
Dit voorstel werd echter nooit voorgelegd aan de Gemeenteraad. De ondersteuning van Digipolis werd stop gezet. Waarom? Geen idee. In de vorige legislatuur was Martine De Regge (sp.a) verantwoordelijk voor deze materie, maar ze werd niet herkozen. De specifieke opdracht ‘Administratieve Vereenvoudiging” is niet meer terug te vinden bij een van de huidige schepen ambten. We veronderstellen dat dit nu een collectieve verantwoordelijkheid is geworden.
En maar goed ook, meer dan ooit zijn data veiligheid en -bescherming een zorg, denk maar aan ‘phishing’, indentiteitsdiefstal en identiteitsfraude, ‘direct marketing’ stalkers, politieke propaganda, en ‘psychologische manipulatie’ om verkiezingen te winnen en de democratie te verzwakken. Hoogleraar Politiek Tom van der Meer drukt het als volgt uit:
“Wanneer het zo ver gaat dat alle doelgroepen op maat gemaakte boodschappen krijgen, ook van politieke strekkingen, dan wordt het allemaal wel erg gefragmenteerd. (..) Wat wanneer alleenstaande moeders, zelfstandigen en gezinnen allemaal een verschillende boodschap krijgen van dezelfde partij? Ik denk dat dat kwalijk is. En daar moet de overheid ook echt een rol spelen.” (VRT NWS, 21/04/2019)
Indienet is een non profit geregistreerd in het V.K., die ijvert voor en bouwt aan rechtvaardigheid en gelijkheid op internet . Alles wat ze maken is vrij en ‘open source’. Hier vind je hun manifest. Ze halen hun inkomsten uit lesopdrachten, spreekopdrachten en fondsenwerving. Ze maken er een punt van nooit ‘venture’ kapitaal op te nemen en nooit naar de beurs te gaan. Voor de mensen die deze blog volgen, is het duidelijk dat Indienet de juiste keuze is voor een stedelijk netwerk met veilig dataverkeer waar de privacy gerespecteerd wordt. Maar is Hoplr daarom te mijden? Laten we eens hun financiële structuur, hun verdienmodel, hun netwerk structuur en -praktijk van naderbij bekijken.
Financiële structuur
Hoplr kreeg een kwaliteitslabel van het hippe advocatenbureau, ‘De Juristen’, gespecialiseerd in IT-recht en intellectuele eigendom. Dit is in alle geval een vereiste als je geld wil ophalen, ‘venture’ kapitaal aanspreken en leningen wil krijgen van banken en particulieren. En het betekent natuurlijk ook dat Hoplr een stevige slag onder de arm heeft als individuele burgers hun willen aanklagen voor het schenden van hun privacy.
Op de converteerbare lening van Hoplr via Spreds kan je niet meer inschrijven. In 2018 haalde Hoplr 1,15 miljoen euro op bij Belfius en Matexi voor haar tweede kapitaalronde. Hoplr heeft dat geld nu nodig om uit te breiden naar Nederland en Wallonië (De Tijd, 06/09/2018). De accelerator Birdhouse begeleid het team daarbij.
De huidige financiële structuur van Hoplr vind je in het Staatsblad. Hieronder een detailbeeld.
Investeerders Hoplr, bron: Staatsblad Monitor
Maar zoals alle starters heeft Hoplr nog geen euro winst gemaakt zoals je kan zien in hun gepubliceerde jaarrekeningen. Banken en investeerders doen niet aan liefdadigheid. Waar gaan ze het geld halen? Dit is altijd al een probleem geweest voor sociale netwerken die gratis diensten aanboden. Ze moeten groeien. Groei betekent ook extra personeel betalen, extra servers installeren. De klassieke manier om dit op te lossen is gebruikersdata verkopen aan de meest biedende datahandelaar2. Zo deed Facebook het.
Evolutie van 2005 tot 2010 van wat Facebook prijsgeeft over onze privacy, Bron Huffington Post
Hoplr belooft onze data niet te verhandelen, maar wie gaat dat controleren? In Nederland alleen al zijn 180 datahandelaren. Intussen staan er wel flinke boetes op de ongeoorloofde verkoop van persoonlijke data. Sedert GDPR hebben bedrijven jouw toestemming nodig om jouw gegevens op te slaan, maar waarvoor heb je toestemming gegeven als je registreert bij Hopr? Dat is niet altijd duidelijk zoals uit dit onderzoek van Maaike Goslinga blijkt. Intussen verzamelde Hoplr uw naam en adres, breedtegraad en lengtegraat, huisdieren, hobbies en interesses… alles samen meer dan 90 items.
Opgave van adres is verplicht als je wil registreren bij Hoplr alhoewel de meeste sociale media daar niet om malen. Zo wordt Hoplr natuurlijk een heel exclusieve (en potentieel gevaarlijke) bedoening. Mensen zonder vast adres kunnen het vergeten. Maar wat als je op de vlucht bent voor een gewelddadige echtgenoot? Het adres van het vluchthuis opgeven? Ik zou het niet doen. Wat met een familie die asiel wil aanvragen en nog geen adres heeft. En zo zijn er nog een pak situaties. Daarentegen als je ergens op de Bahamas je hoofdverblijf hebt, is het geen probleem om nog twee à drie verblijfplaatsen op te geven bij Hoplr België. Kwestie van aan ‘community building’ te doen in het thuisland. Blijkbaar is Hoplr geobsedeerd door adressen, ofwel kunnen ze niet programmeren. Wie een fout maakt bij zijn adresopgave, kan enkel zijn adres wijzigen door de verhuismodule te gebruiken.
Hoplr volgt u met de gebruikelijke trackers ‘Facebook Conect’ en ‘Google Analytics’, plus Hotjar, “the fast & visual way to understand your users”.
Screenshot registratiescherm Hoplr
Private sociale media zijn als een fuik om vis te vangen. Voorbeeldig gedrag tot de fuik vol zit, dan klapt ze dicht. Niet alleen Facebook heeft die techniek toegepast, ook Twitter en Linkedin deden het, Ello, het Facebook voor Hipsters. Zelfs academici werden in die fuik gevangen door academia.edu.
Net zoals FB verzamelt Hoplr statistische informatie over de interacties tussen de gebruikers, de frequente gespreksonderwerpen en dergelijke. Je kan ook Facebook gebruiken om te registreren bij Hoplr. En daarmee geeft je Hoplr ook toegang tot je FB data. Hoplr heeft dus heel wat potentieel. Wat is nu het officiële verdienmodel?
Verdienmodel en zakelijke omgeving
Wat weten we tot nu toe zeker over Hoplr? IVAGO betaalt om toegang te hebben tot het service dashboard de applicatie om berichten te verspreiden en de reacties erop te monitoren. Hoeveel? Te veel als je weet dat de stad haar eigen systeem had kunnen ontwikkelen dat dezelfde faciliteiten bood. Dus Hoplr is in feite niet echt gratis, we betalen ervoor als we vuilzakken kopen in de winkel.
IVAGO is een gemengde intergemeentelijke vereniging. De stad Gent en de gemeente Destelbergen zijn de overheidspartners. ECOV is de private partner. ECOV is een samenwerkingsverband tussen SUEZ en Indaver. Is IVAGO van de Stad of van Suez? In de Raad van Bestuur vinden we volgende Gentse politici: Bram Van Braeckevelt, Tine De Moor, Bert Misplon voor Groen; Mieke Bouve, Sofie Bracke, Steve Stevens voor de VLD; Stijn De Roo voor CD&V en Jean-Pierre Goossens voor Spa. Plus twee vertegenwoordigers van Destelbergen ook drie vertegenwoordigers van SUEZ. SUEZ is een in 2008 opgerichte Franse holding die actief is in de milieu-sector. Het bedrijf doet voornamelijk aan waterbehandeling, afvalbeheer en bodemsanering.
Screenshot van de web robot waarmee IVAGO het WWW afstruint om aan reputatiemanagement te doen (url:https://horizon.obi4wan.com/webcare2)
In het Activiteitenverslag van IVAGO van 2017, goedgekeurd OP 25/4/2018, lezen we op pagina 50:
“We gebruiken het programma OBI4WAN om sociale media te screenen op wat er over IVAGO op sociale media verschijnt. Sinds november maken we ook gebruik van het sociale buurtnetwerk Hoplr. Het maakt het mogelijk om zeer gericht boodschappen uit te sturen naar wijken waar er problemen waren met ophaling, een Repair Café plaatsvindt, promotie te maken voor de Gentsche Gruute Kuis.”
OBI4WAN biedt dé tools voor webcare, chatbots, media monitoring en media insights.
Het fameuze dashboard van Hoplr wordt aangeboden aan een: “lokale overheid, publieke dienst of projectontwikkelaar,” schrijven ze op hun blog. De lijst van dashboard gebruikers vind je er ook. Naast verschillende gemeenten en intercommunales kom je er ook de projectontwikkelaars Strabag en Revive tegen (Hoplr Blog, 09/01/2019).
We weten dat Hoplr financiële banden heeft met Duval Union, Duval Branding dat investeert in groei … en een tak van Duval waar niet veel informatie over te vinden is, OPINIONATION. Woord dat ook niet terug te vinden is in de gebruikelijke woordenboeken, maar wel in de ‘urban dictionary’. Het is daar straat-taal voor iets als: “de macht om zijn mening op te dringen aan mensen in situaties”. Dat moet een typefout zijn.
De tweede grote investeerder is de Matexi Group, vastgoed ontwikkeling en investering. Het is een van de grootste vastgoed ontwikkelaars van België, het is ook actief in Luxemburg en Polen. Matexi is een bijna onontwarbaar kluwen van vastgoed projecten en vastgoed eigendommen, dit is een van de conglomeraten die vastgoed prijzen de hoogte instuwen. Er zijn maar drie criteria om de prijs van vastgoed te bepalen: “locatie, locatie en locatie”. En natuurlijk zijn ze ook in Gent actief.
De derde grote investeerder is DW Consulting bedrijvig in Geophisical Data Services, gespecialiseerd in software voor bodemonderzoek.
Duval, Matexi en DW zijn momenteel de directe partners van Hoplr. Maar op de markt van locale sociale netwerken zijn er ook concurrenten. De belangrijkste is Postbuzz. Actief in Vlaanderen sedert 2016. Postbuzz, met aanvankelijk de maatschappelijke zetel in Gent, is een digitaal prikbord waarop buurtbewoners en lokale handelaars, verenigingen en overheden locale informatie kunnen raadplegen en uitwisselen. Het innovatieve van Postbuzz is dat gebruikers toegang krijgen tot een digitale brievenbus, gekoppeld aan hun fysieke adres. Ondertussen is het bedrijf opgekocht door Roularta3 (De Tijd, 21/11/2018). Postbuzz brengt zijn gebruikers niet onder in afgesloten sectoren zoals Hoplr, maar brengt wel reclame van lokale aanbieders. Zie het als een digitale Streekkrant. Postbuzz en Hoplr vissen in dezelfde vijver. In de zakenwereld van netwerken is er een wetmatigheid die men het netwerk effect noemt:
“Een netwerkeffect is het effect dat ervoor zorgt dat een product of dienst meer waarde heeft voor iemand, naargelang er meer gebruikers zijn die hetzelfde product of de dienst al gebruiken. Dit betekent ook dat wanneer iemand van een product of dienst gebruik gaat maken, de waarde ervan voor huidige gebruikers zal toenemen of de potentie daartoe heeft.” (Wikipedia)
Mensen gaan niet beide locale netwerken gebruiken, want er is nu al een vloedgolf van informatie die op hen afkomt via reclameborden, radio, televisie en het internet. Dit is ook wat deze kritische burger uit Ranst vaststelt. Hoplr of Postbuzz, een van de twee zal moeten verdwijnen. Het is ook zeer waarschijnlijk dat ze samensmelten. Roularta Media Group ondersteunt ook Hoplr via Roularta Mediatech Accelerator sedert begin 2017.
Registratie scherm Potbuzz
Netwerk structuur en netwerk praktijk
Hoplr is geen gedistribueerd netwerk zoals Mostadon4, lid van de Fediverse. Het is een gecentraliseerde bureaucratie met strikte supervisie vanuit een serverpark in Lokeren. Maar in tegenstelling tot Facebook kunnen gebruikers uit verschillende buurten er niet met elkaar communiceren, ze zitten opgesloten in digitale enclaves. Als je aan de Dampoort woont kan je niet communiceren met vrienden in Gentbrugge, ook al wonen die om de hoek. De vraag is of we zulk digitaal netwerk nodig hebben. Heb je een digitaal netwerk nodig om met jouw buren te praten die in dezelfde straat wonen? Leefstraten werken perfect in Gent zonder Hoplr (sedert 2013) . Heb je een digitaal netwerk nodig om mensen te ontmoeten op een van de markten in de stad. Daar vind je meestal ook nog een café om te schuilen in de winter. Het is handig dat je op de hoogte wordt gehouden van de verschillende activiteiten in je buurt, maar daarvoor hadden we, voor dat Hoplr in galop kwam aandraven, gratis informatieborden in de wijken, de stadswebsite en de buurtfolder die iedereen elke maand in zijn bus krijgt.
‘Community building’, heet het op de blog van Hoplr. Wat verstaan zij daaronder? Wat is een reële sociale gemeenschap? Een reële sociale gemeenschap is een groep individuen die een gemeenschappelijk doel hebben gesteld en dit samen willen realiseren. Het doel is samen te werken rond iets dat zich op het eigenste moment aanbiedt, bijvoorbeeld behoud van een natuurgebied, een goed en waardig leven voor allen, uitbating van een gemeen goed, aangename omgangsvormen,… of waarvan ze menen dat het zich zou kunnen stellen, bijvoorbeeld samenwerken bij calamiteiten, zinloos geweld voorkomen, bedreiging van de democratie… Dit veronderstelt drie belangrijke elementen, gelijkheid op basis van wederkerigheid, gezamenlijk belang en gezamenlijke zorg. De ander wordt gezien als (mogelijke) medestander en niet alleen als instrument om zijn eigen individuele doelen te bereiken. De communicatie is niet dus louter instrumenteel.
Wie zich beperkt tot digitale communicatie is vroeg of laat louter instrumenteel bezig. Met instrumentele communicatie bouw je geen reële sociale gemeenschap, maar een ingebeelde sociale gemeenschap. Computer communicatie kan gemeenschappen ondersteunen in de reële wereld. Het is een uitbreiding eens er vertrouwen is opgebouwd via ‘face to face’ contacten en ontmoetingen. Je kan digitale berichten snel checken als er iets georganiseerd wordt, OK, maar digitale communicatie biedt geen stevig fundament voor een gemeenschap, leefstraten, nu ook overgewaaid naar Nederland, doen dat wel.
Internet is natuurlijk fantastisch om grote afstanden te overbruggen zoals bijvoorbeeld op het Franse platte land waar de dorpen leeglopen. In Aveyron zijn ze er in geslaagd om via digitale communicatie terug een link te leggen met de wereld buiten het dorp. De locale economie herstelt er zich nu langzaam. Maar in de stad waar we allemaal dicht op elkaar wonen is digitale communicatie eerder een belemmering voor echt menselijk contact dan dat het er iets aan toevoegt. Een ander belangrijk punt is de privacy van een kleine samenwerkende gemeenschap, heeft die geen recht op privacy? Wel op Hoplr mag die het vergeten.
In Brussel zijn de reacties van de bewoners op ‘community building’ via Hoplr voorlopig negatief, althans toch op de website van Bruzz.
Hop, hop, hop… Hoplr op de schop?
Wat is er echt nieuw aan Hoplr? Het vernieuwende is de vraag naar vrijwilligers ambassadeurs – aanvankelijk noemde Hoplr ze ‘oprichters’, maar dat was een te opzichtige leugen. Om ambassadeur te worden moet je je kandidaat stellen, maar je kan enkel ambassadeur worden als Hoplr je aanvaardt (zoals in de vrijmetselaarsloge, moet je gekozen worden). Hoplr bepaalt de regels, interpreteert de regels zoals zij dat willen, en eens je ambassadeur bent moet je de regels volgen zoals Hoplr die interpreteert. Zo creëert Hoplr een medeplichtige elite die de orde op het lokaal sociaal netwerk moet handhaven. En dan zijn er nog mensen die er fier op zijn dat ze ambassadeur zijn op Hoplr, zoals bijvoorbeeld Emmy De Smet bestuurslid van de NV.A in Gent. NV.A, kampioen van de ingebeelde gemeenschappen. Als dat geen toeval is. Het is aan de lezers om eens na te gaan welke de overeenkomsten zijn met gelijkaardige systemen in het verleden die fout afliepen.
Een aantal vragen moeten nog duidelijk beantwoord worden. Bevordert Hoplr de sociale cohesie zoals het beweert? Op hun blog geven ze daar voorbeelden van zoals dit, maar dit is ‘cherry picking’, geen bewijs gebaseerd op ernstig sociologisch onderzoek. Hoplr gebruikt statistieken voor andere doeleinden. Lost Hoplr samenlevingsproblemen op, of gaat ze die net uit de weg? Geeft Hoplr een stem aan de uitgeslotenen, de eenzamen en de armen, of legt ze hen juist het zwijgen op door binnen te dringen in hun al fragiele privacy? Deze vragen zijn het onderwerp van een onderzoek. Het wordt aangekondigd op de blog Common Works & Collaborative Communities.”
Rest nog de vraag te beantwoorden die Sami Seguir als een volleerd acteur ten tonele bracht : “Zullen ook andere stadsdiensten gebruik maken van Hoplr om aankondigen te doen of om te monitoren wat leeft in de wijken? Bijvoorbeeld de wijkregisseurs van de Dienst Beleidsparticipatie of de buurtinspecteurs.” Toen die vraag gesteld werd, beschikte Termont nog niet over voldoende elementen om er op te antwoorden, het netwerk moest nog opgezet worden. Maar nu kan daar een duidelijker antwoord op gegeven worden. Het stadsbestuur is een van de grootste werkgevers van de stad Gent, de grote meerderheid van het personeel woont ook in Gent, ook bij de politie. Wat houdt hen tegen om te registreren bij Hoplr en zo toegang te hebben tot alle private gesprekken die er plaats vinden in de wijken? “Wel, ze zitten erop, en ze verzamelen informatie, ook privé informatie, en soms bemoeien ze zich, of ze benaderen je persoonlijk via chat, maar open kaart spelen dat ligt moeilijk, Sami”.
Een dashboard voor de vakbond?
Toen de bankiers in Ierland zes maanden staakten in de jaren zeventig gebeurde er niets, de economie draaide gewoon door, maar toen de vuilnismannen in New York staakten in 1968 moest de burgemeester al na zes dagen de noodtoestand uitroepen (Rutger Bregman & Jesse Frederik, 2015). In Gent en Destelbergen zou het vandaag niet anders zijn. Toch verdienen vuilnismannen veel minder dan bankiers terwijl we er meer van afhangen. Dit laag salaris heeft niet te maken met marktwerking maar met status. En volgens Juliet Schoor (in navolging van de Amerikaanse socioloog en econoom Thorstein Veblen) heeft status te maken met het consumptiepatroon. Wie het breed heeft laat het breed hangen en wordt daarom gerespecteerd.
Maar de onderwaardering van de mannen van IVAGO wreekt zich, het bedrijf is zeer gevoelig voor stakingen. Heeft de samenwerking van IVAGO met Hoplr daar mee te maken? Wil de directie solidariteit tussen vuilnismannen en de bevolking op voorhand de pas afsnijden? Op die vraag moet ons onderzoek ook een antwoord vinden, want het is niet voorzien dat de vakbond ook toegang heeft het dashboard van Hoplr.
Deze vaststelling roept nog een andere vraag op. Neoliberalisme heeft geleid tot een doorgeschoten individualisme. Is dat individualisme te combineren met een efficiënte controle van 90 procent van de bevolking waardoor elk verzet in de kiem wordt gesmoord?
Geraadpleegde bronnen
Dagbladen en weekbladen: Staasbladmonitor, De Tijd, De Morgen, Knack
Blogs: Indienet, Hoplr, MIT Technology Review, Netsamenwerken, Nie Pleuen, NV.A blog, Open VLD Blog
Websites: Wikipedia, Stad Gent, VRT NWS, De Correspondent, Bruzz
Onderzoek:
Andrejevic, Mark, Surveillance in the digital enclosure, 2007, The Communication Review, 10: 295–317, 2007, retrieved at http://sspa.boisestate.edu/communication/files/2010/05/Andrejevic-Surveillance-in-the-Digital-Enclosure.pdf on 09/09/2014
CLST, 2013, Internetbedreigingen/Dreigtweetsproject Eindrapport, Radboud Universiteit Nijmegen
Fuchs, Christian, 2011, An Alternative View of Privacy on Facebook, Information 2011, 2, 140-165; doi:10.3390/info2010140, retrieved at http://www.mdpi.com/2078-2489/2/1/140 on 12/09/2014
Fuster Morell, Mayo, 2010, ‘Governance of online creation communities: Provision of infrastructure for the building of digital commons’, European University Institute, 2010, retieved at http://www.onlinecreation.info/outline_design on 12 February 2014
Hansen, Ejvind, 2012, Freedom of Expression in Distributed Networks, in tripleC 10(2): 741-751, 2012, retrieved at http://www.triple-c.at/index.php/tripleC/article/viewFile/450/419 on 08/09/2014
Golumbia, David, 2014, Social Media as Political Control: The Facebook Study, Acxiom, & NSA, Published at Uncomputing on 1 July 2014, retrieved at http://www.uncomputing.org/?p=1530 on 24/09/2014
Gurstein, Mike, 2014, Facebook Does Mind Control, Posted at Gurstein’s Community Informatics on 1 July 2014, retrieved at http://gurstein.wordpress.com/2014/07/01/facebook-does-mind-control/ on 27 September 2014
Herrera, Tim, 2014, What Facebook doesn’t show you, Washington Post online, retrieved at http://www.washingtonpost.com/news/the-intersect/wp/2014/08/18/what-facebook-doesnt-show-you/ on 30/08/2014
Kramera, Adam D. I., Jamie E. Guillory, and Jeffrey T. Hancock, 2014, Experimental evidence of massive-scale emotional contagion through social networks, PNAS vol. 111 no. 24, retrieved at on http://www.pnas.org/content/111/24/8788.full on 28/09/2014
Mayer-Schönberger, Viktor, 2007, Useful Void: The Art of Forgetting in the Age of Ubiquitous Computing, Harvard Univeristy April 2007, retieved at https://research.hks.harvard.edu/publications/getFile.aspx?Id=255 on 20/01/2019
Nissenbaum, Helen, 2004, Privacy As Contextual Integrity, Washington Law Review Association 2004, retrieved at http://crypto.stanford.edu/portia/papers/RevnissenbaumDTP31.pdf on 01/12/2011
Sarigol, Emre, Garcia, David, Schweitzer, Frank, 2014, Online Privacy as a Collective Phenomenon, arXiv.org > cs > arXiv:1409, retrieved at http://arxiv.org/abs/1409.6197v1 on 07/10/2014
Schor, Juliet, 2002, Understanding the New Consumerism, Inequality, Emulation and the Erosion of Well-Being, PSW-paper 2002/2 april 2002, retrieved at http://uahost.uantwerpen.be/psw/pswpapers/PSWpaper%202002-02%20schor.pdf on 08/10/2014
Tufekci, Zeynep & Christopher Wilson, 2012, Social Media and the Decision to Participate in Political Protest: Observations From Tahrir Square, Journal of Communication 62 (2012) 363–379
Tufecki, Zeynep, 2014, Facebook and Engineering the Public, It’s not what’s published (or not), but what’s done, published at Medium, on 29 June 2014, retrieved at https://medium.com/message/engineering-the-public-289c91390225 on 28/09/2014
Tufekci, Zeynep, 2018, How social media took us from Tahrir Square to Donald Trump, MIT Technology Review, Aug 14, 2018
Verhoeven, Björn, 2018, Burgerparticipatie en het gebruik van Hoplr bij Vlaamse lokale besturen: een SWOT analyse, Masterproef voorgelegd voor het behalen van de graad master in de richting Communicatiewetenschappen afstudeerrichting Nieuwe Media en Maatschappij Academiejaar: 2017-2018, UGent, Gent, retrieved at https://blog.hoplr.com/onderzoek-hoe-kijken-steden-en-gemeenten-naar-burgerparticipatie-en-hoplr-0-0 on 30/04/2019
Wauthy, Xavier, 2008, No free lunch sur le Web 2.0! Ce que cache la gratuiteté apparante des réseaux numériques, Regards Economiques, Mai 2008, Numéro 58
1 Het tweede artikel zit achter een ‘pay wall’, maar daar is een mouw aan te passen door het gebruik van incognito mode.
2Datahandel bedrijven kopen informatie op, aggregeren de data die ze uit verschillende bronnen hebben gehaald en verkopen die informatie dan weer door of bieden analyses aan op grond van die informatie. Die analyses worden bijvoorbeeld gebruikt voor marketing of kredietanalyses.
Het ‘tracken’ van het surfgedrag op internet is een van de middelen om aan data te komen, maar ook andere bronnen worden aangesproken, zoals het Centraal Referentieadressenbestand (CRAB), het Kadaster, de Kamer van Koophandel, data uit openbare en commerciële bronnen zoals faillissementsdata, onroerend goed data en data van incassobureaus.
Op basis van patronen in koop- en surfgedrag kunnen de datahandelsbedrijven voorspellen hoe een burger zich gedraagt. Ook socio-demografische en lifestyle-kenmerken zijn in hun bezit. Zo kunnen persoonsprofielen worden opgebouwd met meer dan 70 kenmerken.
Datamakelaars verkopen ook profielen aan nieuwsgierige overheidsinstanties, om de wetten die de privacy beschermen, te omzeilen.
3Roularta Media Group is een bedrijf met meer dan 2000 medewerkers. Uitgever van de Streekkrant, De Zondag, Trends, Knack en vele andere bladen in Vlaanderen, Wallonië, Noorwegen, Frankrijk en Duitsland. Het was jarenlang de werkgever van de voormalige minister van Financieën Johan Van Overtveldt.
nie pleuen 